Kalverdiarree? 5 stappen om lekkende darmen voor te kunnen zijn
Veel kalveren krijgen in de eerste levensweken te maken met een vorm van diarree. Dit kan in de vorm van voedingsdiarree, maar diarree kan ook veroorzaakt worden door virussen, bacteriën, parasieten en schimmels. Deze komen via de bek in het lichaam terecht en kunnen een ontsteking van de darmwand veroorzaken. Door de ontsteking kan de darmwand minder vocht opnemen en wordt de ontlasting dun. Sommige bacteriën (zoals E. coli) en schimmels produceren gifstoffen waar het kalf ziek van wordt.
Het gezond houden van het kalf is met name ook het gezond houden van de darmen. Onbalans in het darmkanaal kan leiden tot ‘lekkende darmen’. Wat betekent dat?
Tight junctions
De darmwand van de dunne en dikke darm bestaat uit een enkele, dunne laag cellen die de voedselbrij in de darm scheidt van de bloedbaan. Voedingsstoffen worden door deze darmcellen opgenomen en afgegeven aan het bloed. Sommige voedingsstoffen en vocht worden via kanaaltjes tussen de darmcellen doorgelaten. In deze kanaaltjes zitten speciale eiwitten die als spiertjes werken, de zogeheten ‘tight junctions’. Deze reguleren het openen en sluiten van de kanaaltjes. Wanneer de tight junctions hun functie verliezen, laten ze niet alleen de nuttige stoffen door, maar ook ongewenste stoffen, bacteriën en gifstoffen die verder in het lichaam ontstekingsreacties kunnen veroorzaken. We spreken dan van een lekkende darm.
Een lekkende darm ontstaat door verstoring van het darmevenwicht (darmmilieu), zie het bovenstaande schema.
Dit kan veroorzaakt worden door:
- Endotoxinen en mycotoxinen, gifstoffen geproduceerd door resp. bacteriën en schimmels
- Verzuring van de darmen, vaak voeding gerelateerd
- Gebruik van antibiotica. Een breed spectrum antibiotica dood ook de goede bacteriën.
- Parasieten die darmcellen beschadigen (Cryptosporidium Parvum, Eimeria-soorten die coccidiose veroorzaken)
- Tekort aan mineralen, zoals zink (Zn)
- Tekort aan antioxidanten (bijvoorbeeld vitamine E door onvoldoende biestkwaliteit via droogstandsvoeding)
5 stappenplan
Door de hoofdoorzaken van lekkende darmen te weten, is het makkelijker om de darmen van de kalveren gezond te houden. Om de kans op lekkende darmen te verminderen kan er gekeken worden naar:
- Droogstandsvoeding: Zorg dat het kalf een goede startweerstand heeft door voeding van de moederkoe in de droogstand. Vitamine E als antioxidant en sporenelementen (Zn) zijn biest gerelateerd en te beïnvloeden door droogstandsvoeding
- Biest: De hoeveelheid en kwaliteit (IgG’s en hygiëne) zijn belangrijk. De eerste voeding van het pasgeboren kalf moet binnen 1 uur na de geboorte plaatvinden en moet 4L biest (colostrum) zijn met een minimale Brix waarde van 23%.
- Hygiëne: Hygiënisch werken rondom afkalven en huisvesting om zo besmetting met pathogenen te voorkomen.
- Voeding: Gebruik van eersteklas koemelk of melkpoeder om een hoge groei per dag te bereiken. De gemiddelde dag groei in de melkperiode moet boven de 850gr per dag liggen. Dit is belangrijk om meer genetische potentie uit het kalf te halen.
- Werk preventief: Beter voorkomen dan genezen is een oud gezegde en een waarheid als een koe. Preventief het kalf en darmmilieu ondersteunen kan veel ellende voorkomen.
Effectieve middelen om preventief in te zetten zijn:
-
- Dry mineral bolus. Geeft aanvullende sporenelementen en vitamines aan de koe en het ongeboren kalf.
- Colostrum mix. Een biestpoeder voor het aanvullen van biestmelk als het gehalte aan IgG’s te laag is. (vrij van IBR en BVD)
- DiarFix. Is een poeder dat door de melk gevoerd kan worden en stabiliseert het darmmilieu.
- Crypto bolus. Is een bolus ter verbetering van de algehele weerstand van het kalf.
- CarboGel. Is een gel die schadelijke gifstoffen van bacteriën en schimmels kan wegvangen zodat het kalf er geen last van heeft.
- Opti Boost calf bolus. Toevoeging van essentiële sporenelementen en vitamines.
