Afgekalfd; Waarom staat mijn koe niet op?
Het komt nog vrij vaak voor, een koe die na het afkalven niet meer in de benen komt. Waar komt dit nu door en hoe kunnen we dit oplossen?
Het fenomeen heet melkziekte (qua naamgeving makkelijk te verwarren met slepende melkziekte) en de oorzaak ligt bij een calcium tekort (hypocalciëmie) in het bloed. Melkziekte treedt op binnen 48 uur na afkalven en treft meest oudere kalfskoeien met een hoge melkproductie1.
Het tekort aan calcium ontstaat doordat na het afkalven de melkproductie op gang komt. De calciumbehoefte neemt dus ineens sterk toe! Hiervoor gebruikt de koe haar voorraad uit het bloed. Echter, slechts 1% van de calcium voorraad bevindt zich in het bloed. De andere 99% zit opgeslagen in de botten. De onttrekking van calcium uit het bloed verergert wanneer het rantsoen een tekort aan calcium bevat2.
Gevolgen van melkziekte
De skeletspieren en spieren in meerdere organen, zoals darmen, pens en baarmoeder functioneren niet langer naar behoren bij een calciumtekort. Calcium is betrokken bij de regulatie van spiercontracties, en bij een tekort wil de spier simpel gezegd niet langer goed samentrekken. Naast niet kunnen opstaan, kan de darmfunctie stagneren en kunnen pensbewegingen stoppen. Deze symptomen vallen allemaal onder de klinische vorm van de ziekte: de zichtbare vorm.
Niet-klinisch komt melkziekte ook voor, alhoewel aan de buitenkant ogenschijnlijk niets aan de hand is, spelen zich intern toch processen af die voor problemen kunnen zorgen op de langere termijn. Pensbewegingen kunnen minder worden waardoor verteringsproblemen optreden en de baarmoeder kan slechter gaan samentrekken met als gevolg vruchtbaarheidsproblemen omdat de nageboorte bijvoorbeeld (langer) blijft staan.
Figuur 1: De domino effecten van calcium tekort3. (▲= verhogend effect / ▼= verlagend effect)
