Hittestress bij melkvee; voorkomen is beter dan genezen!
De warmere periode van het jaar is er weer; de lente en de zomer. Koeien kunnen hittestress ervaren wanneer de temperatuur niet optimaal voor ze is.
De ideale temperatuur voor een melkkoe ligt tussen de -5 ⁰C en 18 ⁰C. Wanneer de temperatuur boven de 21 ⁰C komt, ervaart een koe al hittestress. Omdat een koe niet kan zweten, alleen via haar tong en door middel van hijgen, kan zij eerder haarzelf niet meer afkoelen (NOS Nieuws, 2013) (West, 2003). Wanneer een koe begint met hijgen, verliest ze zouten uit het speeksel genaamd bicarbonaat. Bicarbonaat is een essentieel mineraal wat nodig is voor de vertering en herkauwactiviteit van een koe. Hiermee blijft de pens pH stabiel, wat voorkomt dat een koe pensverzuring krijgt (Van Namen, 2021).
Goed koelen, isoleren & ventileren
De koe ervaart een algeheel ziektebeeld, met als gevolg dat er verminderd voer opgenomen wordt en de melkproductie zakt. Ook gaat ze meer staan, daardoor kan ze meer warmte af geven (Schrijver, 2020). Bij een temperatuur boven de 26 ⁰C, is het van belang om goede isolatie te realiseren aan de stal, het dak nat te spuiten of zelfs de koeien nat te sproeien. Ventilatie hoort hier ook bij, door ze droog te maken met luchtverplaatsing. Indien dit niet gebeurd, wordt de luchtvochtigheid hoger en neemt de stress toe. Een koe heeft geen problemen met een temperatuur tot 30 ⁰C, echter gebruikt ze dan wel extra energie om haarzelf te koelen.
Wanneer de temperatuur boven de 30 ⁰C komt, is het aan te bevelen om koeien te koelen door middel van mechanisch ventilatie. Denk hierbij aan lucht te blazen op dieren in de ligboxen, aan het voerhek, de wachtruimte voor het melken en vergeet de droge koeien niet. Wanneer de koeien (actieve/passieve) ventilatie ervaren, zal meer warmte worden kwijt geraakt worden. Daarbij zakt de algehele lichaamstemperatuur en neemt de koe meer voer op (West, 2003).
Voer meerdere keren per dag!
Doordat de temperatuur hoger is, wordt het voer voor het voerhek sneller minder lekker voor de koeien. Wanneer er meerdere keren per dag gevoerd wordt (het liefste 2 of 3 keer per dag) blijft de kwaliteit van het voer aan het voerhek beter, waardoor de koeien meer voer opnemen dan wanneer er 1 keer per dag gevoerd wordt. Bij hittestress vreten koeien namelijk tot wel 22% minder (Hittestress bij runderen, 2017)! Voer de koeien bij warm weer eerder minder dan meer krachtvoer, om de penswerking te optimaliseren. Denk hierbij makkelijk verteerbare ruwe celstoffen, voor een makkelijk verteerbaar rantsoen. Het kan verstandig zijn om bicarbonaat bijvoeren, om zo de zouthuishouding op orde te houden.
Laat de dieren na een warme periode enkele dagen acclimatiseren, voer daarom nog bicarbonaat bij en geef ze een aantal dagen makkelijk verteerbare ruwe celstof (Gezondheidsdienst voor Dieren, 2020).
Schema 1 laat de gevolgen zien van hittestress bij melkkoeien. Zoals: vruchtbaarheidsproblemen, verhoogd risico op mastitis en meer klauwaandoeningen. Bij aanhoudende hittestress ontstaan klauw- en uiergezondheidsproblemen vaak in een later stadium (Miltenburg, 2014).
Een aanvullend dier- of dieetvoeder in de vorm van een bolus kan helpen:
Topro Fertility bolus is een aanvullend dieetvoeder in de vorm van een bolus voor rundvee ter ondersteuning van de voorbereiding op tochtigheid en reproductie. Gedurende een periode van 8 dagen geeft de bolus een constante afgifte van sporenelementen, vitamines en plantenextracten.
De Topro Udder bolus bevat natuurlijke plantenextracten op basis van knoflook (moleculen geïsoleerd uit knoflookextracten). De bolus dient ter ondersteuning van de uiergezondheid en de algehele gezondheidstoestand en heeft een afgifteduur van ca. 21 dagen.
De Topro Hoof bolus is een mineraal dieetvoeder voor rundvee ter ondersteuning van de regeneratie van hoeven. Deze bolus draagt namelijk bij aan de klauwvorming en de productie van keratine door de toevoeging van o.a. zink, vitamine E en biotine (dagelijkse afgifte van18mg biotine over een periode van 60 dagen) . Keratine is een belangrijk eiwitcomplex voor klauwverzorging en klauwkwaliteit.
Topro KetoCare is een energierijk product bestaande uit de voedermiddelen propyleenglycol, glycerol en isomaltulosemelasse. Zowel glycerol als isomaltulosemelasse zijn beide erg smakelijk, waar propyleenglycol erg bitter is, en maken dat het zonder problemen wordt opgenomen. Daarnaast vullen beide voedermiddelen het aandeel propyleenglycol goed aan omdat ze minder snel beschikbaar komen voor het dier. Met name isomaltulosemelasse is een voedermiddel die langzamer vrijkomt. Hierdoor voorziet het de koe over een langere periode van energie. Een dosering van 250ml per dag is voldoende.
