Verdien duizenden euro’s meer; ga voor twee lactaties extra!
Verdien 10 duizenden euro’s per jaar!!
De levensduur van melkkoeien is een belangrijk onderdeel binnen het thema duurzaamheid. De term ‘levensduur’ wordt meestal gebruikt om een periode aan te geven die eindigt door natuurlijke oorzaken op oudere leeftijd. Maar tegenwoordig in onze intensieve landbouwsystemen is de levensduur van de koe aanzienlijk korter dan haar potentieel. Momenteel gaat de gemiddelde melkkoe ongeveer drie lactaties mee1. Op het gebied van duurzaamheid, rentabiliteit en maatschappelijke acceptatie kunnen grote stappen worden gemaakt. Financieel gezien kunnen de voordelen oplopen tot tienduizenden euro’s per jaar! Een belangrijke vraag is natuurlijk: op welke manier dan? Vaars-kalver opfok, lactatiestart en lactatiepersistentie zijn belangrijke onderdelen. Hieronder een rekenvoorbeeld en meer informatie.
Een Nederlandse melkkoe gaat gemiddeld ruim drie lactaties mee en heeft een levensproductie van ongeveer 30.000 kg melk2. Vervanging van melkkoeien gebeurt in zeven van de tien gevallen niet vrijwillig; gedwongen afvoer kan vaak worden voorkomen door preventief handelen. Hoofdoorzaken gedwongen afvoer zijn mastitis, hoefproblematiek en verminderde vruchtbaarheid3,4. Preventief handelen is een goede investering, omdat het veel van deze problemen kan voorkomen waardoor de levensduur verlengt.
Ga ook voor 2 lactaties extra!
Verlenging van de productieve levensduur van melkkoeien van drie naar vijf lactaties levert de volgende voordelen op:
- De opfokkosten per liter melk dalen met 2,5 cent wanneer een melkkoe vijf in plaats van drie lactaties meegaat (figuur 1)
- Er hoeft minder jongvee opgefokt te worden
- Er is meer melkproductie mogelijk binnen de huidige fosfaatnormen
Figuur 1: De opfokkosten per liter melk dalen wanneer een melkkoe vijf lactaties meegaat5.
Wanneer het lukt om van drie naar vijf lactaties te gaan betekent dit dat een bedrijf met 100 melkkoeien per jaar 13 vaarskalveren minder hoeft aan te houden. Dat levert een besparing in de opfokkosten op van € 21.000. Doordat minder jongvee wordt aangehouden kan meer melk worden geproduceerd binnen dezelfde fosfaatreferentie. Dit is een plus van ongeveer € 32.500 per jaar. Investeren in de opfok van vaarskalveren zorgt ervoor dat de vaarzen eerder afkalven en meer melk produceren. Dit levert tot wel € 4.500 op. Onderstaande berekening (tabel 1) laat zien dat het totale financiële resultaat bij 100 melkkoeien met zo’n € 25.500 tot € 37.000 per jaar kan verbeteren wanneer een melkkoe vijf in plaats van drie lactaties meegaat5.
Tabel 1: Scenario van 3 naar 5 lactaties.
| Minder jongvee | Meer melkkoeien | |
| 13 vaarskalveren minder bespaart opfokkosten | € 21.000 | |
| Extra melkproductie mogelijk binnen fosfaatreferentie | € 32.500 | |
| Metabolisch programmeren | ||
| Beter opfokmanagement: eerder insemineren en meer melk | € 4.500 | € 4.500 |
| Totaal | € 25.500 | € 37.000 |
Uitgangspunten:
Aantal melkkoeien 100 stuks
Gemiddelde melkproductie per jaar 8.600 kg
Jaarproductie 860.000 kg
Gemiddeld aantal lactaties 3 lactaties
Huidige afkalf leeftijd 25 maanden
Gemiddelde opfokkosten per vaars 1.500 €
Opfokkosten per jaar 50.490 €
Gemiddeld saldo (melkprijs minus voerkosten) 0,20 €
NB: Dit is een voorbeeldberekening. De exacte bedragen hangen af van bedrijfsomstandigheden en kunnen per bedrijf verschillen.
In figuur 2 wordt de samenhang tussen opbrengst en aantal lactaties schematisch weergegeven. Vanaf de tweede lactatie zijn de opfokkosten terugverdiend en wordt er winst gemaakt. Het wordt duidelijk dat als een melkkoe 3 lactaties meegaat, deze periode van winst relatief kort is.
Figuur 2: Langer aanhouden van melkkoeien zorgt voor extra bedrijfswinst.
Metabolisch programmeren resulteert in een hogere melkproductie
Investeren in de opfok van vaarskalveren zorgt ervoor dat de vaarzen eerder afkalven en meer melk produceren. Een hogere melkproductie is te bereiken door het zogeheten ‘metabolisch programmeren’ van een dier. Een optimale voerstrategie in de melkperiode beïnvloedt het metabolisme van een kalf positief. De potentie van een dier om grote hoeveelheden melk te gaan produceren als volwassen dier, wordt bepaald door haar groei in de eerste twee levensmaanden. Onderzoek toont aan dat 100 gram extra groei per dag in de eerste twee levensmaanden resulteert in 400 liter extra melkproductie in de eerste lactatie6. Het dier is gezonder, gaat efficiënter met voer om en ontwikkelt meer uierweefsel in de eerste twee levensmaanden. Een hogere levensproductie is hiervan het gevolg. Om dit proces optimaal te laten verlopen, moeten we zorgen dat het kalf optimaal kan groeien en diarree voorkomen.
Afkalven op 23 maanden
Alleen gezonde koeien gaan lang mee. Dat betekent dat de opfok van vaarskalveren veel aandacht moet krijgen: een goede start is immers het halve werk! Een optimale opfok zorgt ervoor dat vaarzen op 23 maanden leeftijd hun eerste kalf kunnen krijgen. Voor een probleemloze lactatiestart is het transitiemanagement van groot belang. Slepende melkziekte, uiergezondheid en klauwgezondheid zijn hierbij belangrijke aandachtspunten. Voorkomen is beter dan genezen! Om de gehele lactatie goed te blijven produceren moeten vruchtbaarheid, mineralenvoorziening, klauwen en uiergezondheid optimaal zijn. Investeren in al deze aspecten (zie figuur 3) levert een gezonde melkveestapel op, die twee lactaties extra volbrengt.
Afbeelding: Aspecten die een rol spelen bij een gezonde en productieve melkveestapel. (▲= verhogend effect / ▼= verlagend effect)
